Në zemër të Shqipërisë së Jugut, mes maleve të egra dhe natyrës së paprekur, është zbuluar një nga mrekullitë më të mëdha të natyrës nëntokësore. Një ekip shkencëtarësh çekë ka identifikuar liqenin termal nëntokësor më të madh në botë, një ekosistem i fshehur për shekuj nën sipërfaqe, i vendosur në rajonin e Vromonerit, pranë kufirit grek. Ky zbulim unik, i quajtur tashmë Liqeni Neuron, dëshmon për pasurinë gjeologjike të Shqipërisë dhe për potencialin e madh që mbart për eksplorime të mëtejshme.
Një Botë e Fshehur Nën Tokë
Hulumtimet për këtë sistem të pazbuluar filluan në vitin 2021, kur shkencëtarët çekë gjetën një rrjet të gjerë shpellash në Vromoner. Ky sistem, i mbushur me burime të nxehta dhe shtëllunga avulli, u shndërrua në një labirint kërkimesh, që çoi në zbulimin e një humnerë të thellë mbi 100 metra, të cilën ata e emëruan Atmos.
Në fund të saj, ata hasën në një liqen nëntokësor me ujëra të ngrohta, me përmasa mahnitëse: 138 metra gjatësi, 42 metra gjerësi dhe 345 metra perimetër. Me një kapacitet prej mbi 8,300 metra kub ujë termal, dhoma që strehon këtë liqen është e krahasueshme me tre herë madhësinë e sallës kryesore të Teatrit Kombëtar në Pragë.
Teknologjia që Bëri të Mundur Zbulimin
Ky zbulim nuk do të ishte i mundur pa përdorimin e teknologjisë më të avancuar. Me ndihmën e Fondacionit Neuron, një organizatë çeke që mbështet kërkimet shkencore, ekspedita përdori teknologjinë e skanimit LIDAR dhe sonarët hidrologjikë për të krijuar një hartë të detajuar 3D të shpellës dhe për të studiuar karakteristikat e liqenit.
Shkencëtarët zbuluan gjithashtu se ujërat e Liqenit Neuron janë të pasura me sulfur hidrogjeni, i cili, kur bie në kontakt me ajrin, oksidohet dhe formon acid sulfurik. Ky proces natyror ndihmon në shkrirjen e shkëmbinjve gëlqerorë, duke krijuar një ekosistem unik dhe një fenomen gjeologjik të rrallë.
Një Zbulim me Vlera Shkencore dhe Mjedisore
Përveç rëndësisë së tij si një mrekulli natyrore, Liqeni Neuron ka një ndikim të rëndësishëm në hidrologjinë e zonës. Studiuesit besojnë se ai lidhet ngushtë me burimet termale përreth, duke formuar një rrjet kompleks ujërash nëntokësorë, i cili mund të luajë një rol kyç në ruajtjen dhe menaxhimin e burimeve ujore në Shqipëri.
Ky zbulim vjen në një kohë kur ndryshimet klimatike dhe aktivitetet njerëzore po ndikojnë gjithnjë e më shumë në ekosistemet natyrore. Studimi i tij mund të ndihmojë në mbrojtjen e këtyre formacioneve unike dhe të ofrojë strategji për ruajtjen e ujërave termale në të ardhmen.
Shqipëria, Një Destinacion për Eksplorime të Reja
Me zbulimin e Liqenit Neuron, Shqipëria konfirmon edhe një herë se është një vend i thesareve të fshehura natyrore. Nga lumi i egër i Vjosës e deri te kanionet e mahnitshme të Osumit, peizazhet shqiptare vazhdojnë të magjepsin eksploruesit dhe shkencëtarët.
Ky zbulim i ri hap perspektiva të reja për turizmin aventuresk dhe kërkimet shkencore, duke e kthyer Shqipërinë në një destinacion të rëndësishëm për ata që kërkojnë sekretet e natyrës. Dhe ndërsa eksplorimet vazhdojnë, kush e di se çfarë të tjera mrekulli fshihen ende nën sipërfaqe?
Credins: https://english.radio.cz/czech-scientists-albania-discover-worlds-larges...
Gallery
